Fauna cvrčaka kao vektori fitoplazme vinove loze na području Istre

U uzgoju vinove loze fauna cvrcaka predstavlja znacajnu skupinu kukaca. Od vektora fitoplazmi vinove loze znacajni su kukci koji se hrane iz floemskog tkiva biljaka kao što su cvrcci iz porodica: Cicadelidae, Coccidae, Fulgoridae i Psyilloidaea, a fitoplazme prenose na perzistentan nacin. Tijekom 2005. i 2006. godine u vinogradima Istre obavljena su istraživanja faune cvrcaka, floristickog sastava korova i biljaka domacina fitoplazmi vinovoe loze. Istraživanja su provedena na 11 lokacija u 10 vinograda. Sakupljanje cvrcaka provedeno je entomološkom mrežom, postavljanjem žutih ljepljivih ploca, metodom udaraca i ekshaustorom.

Sakupljeni cvrcci determinirani su pomocu binokulara i kljuceva za determinaciju vrsta, dok je zastupljenost fitoplazmi crno drvo (franc. Bois noir, kratica: BN) i zlatna žutica (franc. Flavescence dorée, kratica: FD) vinove loze utvrdivana pomocu molekularnih analiza (PCR, RFLP). Popis i determinacija floristickog sastav korova obavljao se neposredno u istraživanim vinogradima pomocu kljuceva za determinaciju vrsta. Uzorci biljnog materijala za analizu PCR metodom uzimani su na temelju vizualnog pregleda i tipicnih simptoma koje uzrokuju fitoplazme.

Determinacija cvrcaka i molekularne analize provedene su u Italiji u Istituto Sperimentale per la Viticultura – Conegliano. Tijekom istraživanja sakupljena su 243 uzorka kukaca. Od navedenog broja u 207 uzoraka utvrdene su cikade iz 40 rodova. Popisom floristickog sastava korova utvrdeno je 105 vrsta iz 36 porodica. U navedeni popis uvrštene su lijeska (Corylus avellana L.) i klematis (Clematis vitalba L.), vrste koje su pokazivale znakove oboljenja fitoplazmi i nalazile su se neposredno uz istraživane vinograde. Nad istima je obavljena analiza na prisutnost fitoplazmi FD i BN. Molekularna istraživanja PCR metodom na prisustvo fitoplazmi FD i BN obavljena su nad 34 uzorka kukaca i 22 biljna uzorka. Od navedenih uzoraka niti jedan uzorak kukaca nije bio pozitivan na fitoplazme. U lišcu vinove loze sorte Malvazija istarska iz vinograda u Novigradu i Staricima utvrdena je fitoplazma BN. U uzorku lišca klematisa na lokaciji Barat utvrdena je fitoplazma FD – tip C.

Rezultati provedenih istraživanja ukazuju da su u vinogradima Istre prisutne vrste cvrcaka koje su poznati vektori fitoplazmi vinove loze. Njihova zastupljenost u vinogradima Istre predstavljaju potencijalnu opasnost u širenju fitoplazmi s obzirom da je BN determiniran na vinovoj lozi, a FD na korovskoj vrsti klematis.